5 grudnia 2024 r. Sejm przyjął ustawę o ochronie ludności i obronie cywilnej z poprawkami Senatu. Natomiast 18 grudnia została ona podpisana przez prezydenta RP.
Ustawa zawiera kompleksowe rozwiązania dotyczące systemu ochrony ludności i obrony cywilnej w naszym kraju i jest odpowiedzią na społeczne zapotrzebowanie na bezpieczne i odporne środowisko cywilne w kontekście zagrożeń militarnych i pozamilitarnych. Przygotowane przepisy powstały we współpracy organów administracji rządowej, środowisk samorządowych, akademickich, organizacji pozarządowych.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji uruchomiło stronę internetową, na której będzie zamieszczać materiały edukacyjno-informacyjne skierowane do różnych grup wiekowych i zawodowych.
USTAWA z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej
Ochrona ludności – co to znaczy?
To system, który składa się z organów administracji publicznej. Wykonują one zadania, by zapewnić bezpieczeństwo ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, infrastruktury niezbędnej dla zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia. Współtworzą go także podmioty wykonujące te zadania oraz siły i środki przeznaczone do ich realizacji.
Definiując pojęcie ochrony ludności wskazuje się w ustawie na obronę cywilną, jako ukierunkowaną na ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami, wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.
Takie zdefiniowanie ochrony ludności, jako szerokiego zakresu działań na rzecz ochrony obywateli, pozwala na zrozumiałe dla wszystkich organów właściwych w tych sprawach, podmiotów realizujących zadania ochrony ludności, uczestników życia publicznego, obywateli, określenie ich odpowiedzialności i kompetencji.
W czasie pokoju zadania w obszarze ochrony ludności będą realizowały podmioty ochrony ludności, natomiast w czasie wojny te same podmioty, ale przekształcone w organizacje obrony cywilnej, co jest zgodne z prawnymi uregulowaniami międzynarodowymi przyjętymi przez Polskę. Zawarte w ustawie definicje pozwalają na uporządkowanie omawianej problematyki w polskim systemie prawnym, uwzględniając wszystkie obowiązujące dotychczas regulacje prawne z zakresu szeroko rozumianej ochrony ludności.
Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, w celu uporządkowania istniejącego stanu prawnego, wprowadza również definicje m.in. zasobów ochrony ludności,
oceny ryzyka (zdefiniowanego w sposób odmienny niż na potrzeby zarządzania kryzysowego), zagrożenia, społecznej odporności oraz pomocy doraźnej i pomocy
humanitarnej.
Obrona cywilna
Podmioty ochrony ludności będą podlegać szczególnym zasadom funkcjonowania w przypadku ogłoszenia mobilizacji. Zostaną wtedy przekształcone w obronę cywilną czasu wojny, czyli w organizacje obrony cywilnej. Natomiast obrona cywilna w czasie pokoju stanowić będzie zespół przedsięwzięć organizacyjnoplanistycznych (w zakresie niemilitarnym) zapewniających sprawne przygotowanie państwa (w tym wszystkich organów i podmiotów) do realizacji zadań obrony cywilnej w czasie stanu wojennego i wojny. Służyć to ma również zabezpieczeniu osób i sprzętu, aby podmioty ochrony ludności w czasie stanu wojennego i wojny nadal realizowały te same zadania w wymiarze niezbędnym do zabezpieczenia przetrwania ludności cywilnej.
Korpusem obrony cywilnej zarządza minister właściwy do spraw wewnętrznych. W skład korpusu wchodzą:
- personel obrony cywilnej;
- krajowa rezerwa obrony cywilnej.
W skład personelu obrony cywilnej wchodzą:
- osoby, które otrzymały przydział mobilizacyjny obrony cywilnej;
- osoby powołane do służby w obronie cywilnej w drodze naboru ochotniczego;
- powołani do służby w obronie cywilnej członkowie krajowej rezerwy obrony cywilnej;
- osoby zaliczone do personelu obrony cywilnej decyzją ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Przydział mobilizacyjny obrony cywilnej to imienne wyznaczenie osoby do realizacji zadań obrony cywilnej w organie lub podmiocie ochrony ludności. Jest to zgodne z wymaganiami kwalifikacyjnymi i doświadczeniem oraz predyspozycjami niezbędnymi do realizacji tych zadań. Natomiast w skład krajowej rezerwy obrony cywilnej będą wchodzić:
funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, w tym Służby Celno-Skarbowej, Straży Ochrony Kolei, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, pozostający na zaopatrzeniu emerytalnym.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych w czasie stanu wojennego i w czasie wojny, w szczególności:
- sprawuje ogólny nadzór nad realizacją zadań obrony cywilnej wykonywanych przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego;
- koordynuje realizację zadań obrony cywilnej organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego;
- dokonuje oceny zagrożeń mających wpływ na ochronę ludności i możliwości realizacji zadań obrony cywilnej na zagrożonych obszarach oraz przygotowuje propozycje wsparcia dla właściwych organów obrony cywilnej;
- przedstawia właściwym organom potrzeby w zakresie świadczeń organów państwowych, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych, na rzecz obrony cywilnej;
- koordynuje z ministrem obrony narodowej wsparcie działań obrony cywilnej przez Siły Zbrojne RP;
- współdziała z ministrem właściwym do spraw zdrowia w zakresie zapewnienia opieki medycznej;
- współdziała z innymi organami władzy publicznej w zakresie wsparcia działań obrony cywilnej.
Dodatkowo, w celu zarządzania personelem obrony cywilnej oraz krajową rezerwą obrony cywilnej, minister właściwy do spraw wewnętrznych prowadzi ewidencję obrony cywilnej.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji uruchomiło stronę internetową, na której będzie zamieszczać materiały edukacyjno-informacyjne skierowane do różnych grup wiekowych i zawodowych.
USTAWA z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej
Ochrona ludności – co to znaczy?
To system, który składa się z organów administracji publicznej. Wykonują one zadania, by zapewnić bezpieczeństwo ludności przez ochronę życia i zdrowia ludzi, mienia, infrastruktury niezbędnej dla zaspokojenia potrzeb bytowych, dóbr kultury i środowiska w sytuacji zagrożenia. Współtworzą go także podmioty wykonujące te zadania oraz siły i środki przeznaczone do ich realizacji.
Definiując pojęcie ochrony ludności wskazuje się w ustawie na obronę cywilną, jako ukierunkowaną na ochronę ludności cywilnej przed zagrożeniami, wynikającymi z działań zbrojnych i ich następstw.
Takie zdefiniowanie ochrony ludności, jako szerokiego zakresu działań na rzecz ochrony obywateli, pozwala na zrozumiałe dla wszystkich organów właściwych w tych sprawach, podmiotów realizujących zadania ochrony ludności, uczestników życia publicznego, obywateli, określenie ich odpowiedzialności i kompetencji.
W czasie pokoju zadania w obszarze ochrony ludności będą realizowały podmioty ochrony ludności, natomiast w czasie wojny te same podmioty, ale przekształcone w organizacje obrony cywilnej, co jest zgodne z prawnymi uregulowaniami międzynarodowymi przyjętymi przez Polskę. Zawarte w ustawie definicje pozwalają na uporządkowanie omawianej problematyki w polskim systemie prawnym, uwzględniając wszystkie obowiązujące dotychczas regulacje prawne z zakresu szeroko rozumianej ochrony ludności.
Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, w celu uporządkowania istniejącego stanu prawnego, wprowadza również definicje m.in. zasobów ochrony ludności,
oceny ryzyka (zdefiniowanego w sposób odmienny niż na potrzeby zarządzania kryzysowego), zagrożenia, społecznej odporności oraz pomocy doraźnej i pomocy
humanitarnej.
Obrona cywilna
Podmioty ochrony ludności będą podlegać szczególnym zasadom funkcjonowania w przypadku ogłoszenia mobilizacji. Zostaną wtedy przekształcone w obronę cywilną czasu wojny, czyli w organizacje obrony cywilnej. Natomiast obrona cywilna w czasie pokoju stanowić będzie zespół przedsięwzięć organizacyjnoplanistycznych (w zakresie niemilitarnym) zapewniających sprawne przygotowanie państwa (w tym wszystkich organów i podmiotów) do realizacji zadań obrony cywilnej w czasie stanu wojennego i wojny. Służyć to ma również zabezpieczeniu osób i sprzętu, aby podmioty ochrony ludności w czasie stanu wojennego i wojny nadal realizowały te same zadania w wymiarze niezbędnym do zabezpieczenia przetrwania ludności cywilnej.
Korpusem obrony cywilnej zarządza minister właściwy do spraw wewnętrznych. W skład korpusu wchodzą:
- personel obrony cywilnej;
- krajowa rezerwa obrony cywilnej.
W skład personelu obrony cywilnej wchodzą:
- osoby, które otrzymały przydział mobilizacyjny obrony cywilnej;
- osoby powołane do służby w obronie cywilnej w drodze naboru ochotniczego;
- powołani do służby w obronie cywilnej członkowie krajowej rezerwy obrony cywilnej;
- osoby zaliczone do personelu obrony cywilnej decyzją ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Przydział mobilizacyjny obrony cywilnej to imienne wyznaczenie osoby do realizacji zadań obrony cywilnej w organie lub podmiocie ochrony ludności. Jest to zgodne z wymaganiami kwalifikacyjnymi i doświadczeniem oraz predyspozycjami niezbędnymi do realizacji tych zadań. Natomiast w skład krajowej rezerwy obrony cywilnej będą wchodzić:
funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, w tym Służby Celno-Skarbowej, Straży Ochrony Kolei, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, pozostający na zaopatrzeniu emerytalnym.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych w czasie stanu wojennego i w czasie wojny, w szczególności:
- sprawuje ogólny nadzór nad realizacją zadań obrony cywilnej wykonywanych przez organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego;
- koordynuje realizację zadań obrony cywilnej organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego;
- dokonuje oceny zagrożeń mających wpływ na ochronę ludności i możliwości realizacji zadań obrony cywilnej na zagrożonych obszarach oraz przygotowuje propozycje wsparcia dla właściwych organów obrony cywilnej;
- przedstawia właściwym organom potrzeby w zakresie świadczeń organów państwowych, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych, na rzecz obrony cywilnej;
- koordynuje z ministrem obrony narodowej wsparcie działań obrony cywilnej przez Siły Zbrojne RP;
- współdziała z ministrem właściwym do spraw zdrowia w zakresie zapewnienia opieki medycznej;
- współdziała z innymi organami władzy publicznej w zakresie wsparcia działań obrony cywilnej.
Dodatkowo, w celu zarządzania personelem obrony cywilnej oraz krajową rezerwą obrony cywilnej, minister właściwy do spraw wewnętrznych prowadzi ewidencję obrony cywilnej.
