Wrocławski ośrodek rozpoczął jego realizację w 2018 r. Projekt potrwa do 2020 r. w ramach dotacji z Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa” na lata 2017–2021. Projekt zakłada przeprowadzenie i nagranie w formie audio oraz video stu wywiadów biograficznych ze świadkami historii urodzonymi w czasach bliskich odzyskaniu niepodległości – w 1923 r. i wcześniej. Relacje stulatków nagrywane są metodą historii mówionej, która pozwala na pozyskanie informacji o doświadczeniach ostatniego stulecia w kontekście historii osobistych oraz na tle ważnych wydarzeń w kraju i na świecie.
W projekt zaangażowali się badacze i instytucje partnerskie, które nagrywają relacje świadków historii, m.in Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu, Białostocki Ośrodek Kultury – Centrum im. Ludwika Zamenhoffa w Białymstoku i Dom Spotkań z Historią z Warszawy. W 2017 r. w ramach pilotażu nagrano 9 relacji, a w 2018 r. 57 relacji, które znajdują się w opracowaniu. Te i kolejne posłużą jako materiał źródłowy do publikacji popularnonaukowej ukazującej ostatnie 100 lat historii Polski z perspektywy tych, którzy je przeżyli. Przedstawienie życiorysów „stulatków” pozwoli na ukazanie wartości oraz wydarzeń i przełomów, które począwszy od 1918 r., budowały polską tożsamość narodową. Naukowe opracowanie wyników projektu zostanie opublikowane na łamach „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”, wydawanego przez Ośrodek.
W 2019 roku również Muzeum Miasta Malborka dołoży swoją cegiełkę do projektu, ponieważ zgodnie z zawartą umową w najbliższym czasie rozpocznie się nagrywanie relacji stulatków z naszego miasta lub najbliższej okolicy.
- Chcielibyśmy bardzo spotkać się z mieszkańcami naszego miasta urodzonymi w roku 1923 i starszymi, którzy pamiętają jeszcze czasy odzyskania przez Polskę niepodległości. Chcielibyśmy poznać ich historię i okoliczności w jakich pojawili się na naszych ziemiach. Wspomnienia są bezcenne. Nagranie ich to jedyna szansa, by przetrwały dla kolejnych pokoleń.
7 marca w Muzeum Miasta Malborka odbędą się warsztaty historii mówionej, prowadzone przez dr Aleksandrę Paprot-Wielopolską z wrocławskiego Ośrodka "Pamięć i Przyszłość". Historia mówiona (oral history) to metoda badań jakościowych polegająca na nagrywaniu relacji biograficznej świadka historii, czyli osobistej opowieści o życiu i doświadczeniach danej osoby na tle ważnych wydarzeń historycznych. Nagranie przebiega kilkuetapowo i najczęściej jest rejestrowane w formie audio i/lub video, a relację świadka historii poszerza się o udostępnione dokumenty życia osobistego oraz zdjęcia. Metoda historii mówionej obecnie staje się coraz bardziej popularna, bo pozwala na ukazanie np. historii lokalnej i regionalnej z perspektywy jego mieszkańców i ich przeżyć.