W Urzędzie Miasta rozmawiano o "Wspólnym Bilecie"

InnoBaltica Sp. z o.o. z siedzibą w Gdańsku to spółka, której misją jest wdrażanie w życie innowacyjnych rozwiązań komunikacyjnych mających bezpośredni wpływ na jakość życia ludzi.

Projekt Platforma Zintegrowanych Usług Mobilności (PZUM)
Najważniejszym realizowanym aktualnie projektem jest wprowadzenie na terenie całego województwa pomorskiego ujednoliconego systemu płatności za przejazdy środkami komunikacji zbiorowej, a także przejrzystego systemu informacji pasażerskiej. Platforma Zintegrowanych Usług Mobilności pozwoli mieszkańcom Pomorza korzystać z jednego z najbardziej nowoczesnych systemów płacenia za przejazdy w Polsce. Żeby uiścić należność za podróż nie będzie trzeba kupować papierowego druczku ani wykonywać skomplikowanych czynności w aplikacji telefonicznej. Spółka InnoBaltica przygotowuje program, który pozwoli pasażerom zaplanować podróż i po prostu pojechać - bez martwienia się, gdzie kupić bilet, ile trzeba za niego zapłacić i z jakich ulg można skorzystać.

System projektowany w spółce InnoBaltica to przedsięwzięcie innowacyjne w skali kraju, jak również Europy, zakłada bowiem zintegrowanie w zakresie wspólnego systemu poboru opłat wszystkich organizatorów i operatorów działających w segmencie publicznego transportu zbiorowego na obszarze regionu, ale z poszanowaniem odrębności każdego z nich i z zachowaniem jego taryf oraz udzielanych ulg.
Zakłada się, że wprowadzenie systemu jednolitych, prostych i wygodnych płatności za przejazdy środkami komunikacji publicznej zwiększy atrakcyjność transportu zbiorowego, zmniejszy liczbę osób podróżujących prywatnymi samochodami osobowymi, a w konsekwencji wpłynie pozytywnie na stan środowiska i podniesie poziomu społecznego zadowolenia z oferty transportowej w województwie pomorskim.
Elementy składowe systemu
Informatyczna Platforma Zintegrowanych Usług Mobilności składać się będzie z następujących elementów:
⦁ bazy centralnej, gdzie tworzone będą konta pasażerów;
⦁ mechanizmu rozliczeniowego, który pozwoli na bezgotówkowy zakup biletów, a także przekazanie środków odpowiednim podmiotom (np. firmom przewozowym, które zrealizowały przejazd);
⦁ planera podróży, który pokaże, jak można dotrzeć z punktu A do punktu B, a także umożliwi bezpośrednie przejście do mechanizmu zakupu biletów;
⦁ elementów identyfikujących pasażera podczas podróży (np. smartfon, karta zbliżeniowa, karta miejska, bilet z kodem QR, bilet ultralight);
⦁ urządzeń końcowych (urządzenia check-in/check-out, kasowniki).
Podstawowe zasady działania
Sercem całego systemu stanie się baza centralna, w której zostaną zgromadzone konta użytkowników komunikacji zbiorowej, czyli pasażerów. Tam będą zapisane uprawnienia do ulg i podstawowe dane. Każda zarejestrowana osoba będzie mogła powiązać ze swoim kontem kartę płatniczą, która umożliwi regulowanie należności za przejazdy.
Pasażer, wsiadając do autobusu, tramwaju czy trolejbusu, będzie musiał mieć przy sobie jedynie urządzenie, które pozwoli systemowi go rozpoznać (może to być aplikacja w telefonie albo specjalna karta). Dalej system będzie działał już sam. Przeliczy przejechane przystanki, dopasuje taryfę, naliczy należne ulgi (odpowiednie dla pojazdów komunikacji autobusowej czy dla pociągów), a następnie podsumuje opłaty. Ale to nie wszystko. Jeśli w ciągu doby okaże się, że pasażerowi bardziej opłacałoby się pojechać na „bilecie” dobowym niż na kilku jednorazowych – zmieni naliczone wcześniej opłaty na tańszą opcję. I dopiero po takiej optymalizacji ściągnie pieniądze z konta pasażera.
W ramach programu zostanie udostępniony także planer - aplikacja umożliwiająca wytyczanie trasy przejazdu między dowolnymi miejscami z uwzględnieniem zapotrzebowania danego pasażera (w tym niepełnosprawnego).

System będzie zbudowany w taki sposób, żeby z uproszczonego modelu płatności mogli korzystać nie tylko przewoźnicy świadczący usługi komunikacyjne w tradycyjnym rozumieniu. Będą mogli się do niego przyłączać także organizatorzy, np. systemu roweru metropolitalnego, operatorzy udostępniający auta w ramach car-sharingu czy przewoźnicy komercyjni. A wszystko po to, żeby pasażer chętniej korzystał z komunikacji zbiorowej niż z prywatnego auta osobowego. Celem nadrzędnym, jaki przyświeca twórcom nowego systemu, jest bowiem ograniczenie zanieczyszczania środowiska poprzez indywidualny ruch samochodowy.
Tworzony dla Pomorza system będzie miał jeszcze jedną ważną cechę. Pokaże przewoźnikom na bieżąco - on-line, jak dużo osób korzysta z komunikacji zbiorowej na danych liniach; gdzie jest tłok, a gdzie autobusy czy wagony kursują puste. To pozwoli przewoźnikom dostosować rozkłady i wielkość pojazdów do rzeczywistego zapotrzebowania – zwiększyć częstotliwość na najbardziej obleganych trasach, a obniżyć ją tam, gdzie zainteresowanie jest znikome.

Projekt Interconnect
Projektowany system ma również znaczenie międzynarodowe. Pomorskie uczestniczy bowiem w projekcie Interconnect (w ramach programu Interreg Południowy Bałtyk), którego celem jest ułatwienie podróży w ruchu transgranicznym. Poza Polską partnerami tego projektu są Niemcy, Szwedzi, Duńczycy, Litwini oraz Estończycy. Wspólnie pracują nad tym, żeby Polak w Szwecji czy Dani, a Szwed w Polsce czy Niemczech bez problemu mógł poruszać się po każdym z regionów komunikacją zbiorową, a wysiadając z promu po jednej czy drugiej stronie Bałtyku nie czuł się zagubiony.


Kontekst programu
Samorządy różnych szczebli województwa pomorskiego od lat prowadzą konsekwentną politykę zmierzającą do ograniczenia negatywnego oddziaływania człowieka na środowisko naturalne. Problem ten wymaga podjęcia pilnych działań interwencyjnych m.in. ze względu na notowany w ostatnich latach znaczny wzrost wskaźnika liczby samochodów osobowych zarejestrowanych na 1000 mieszkańców (w województwie pomorskim w latach 2002-2012 nastąpił wzrost aż o 67%, tj. do poziomu 483 pojazdów/1000 mieszkańców, a aktualnie jest to już ok. 520 pojazdów/1000 mieszkańców). Bezpośrednim skutkiem takiej sytuacji jest nasilona emisja spalin, wzrost poziomu hałasu, a także konieczność utylizacji zdecydowanie większej liczby pojazdów przeznaczonych do złomowania, ogumienia, olejów, akumulatorów i innych odpadów.

Powstrzymanie dalszej ekspansji energochłonnego transportu indywidualnego przyniosłoby pozytywny i wymierny efekt zarówno w dziedzinie ochrony środowiska, jak i w kwestii racjonalnego gospodarowania nieodnawialnymi źródłami energii. W celu osiągnięcia takich efektów konieczne jest stworzenie atrakcyjnej dla pasażerów alternatywy w postaci sprawnego publicznego transportu zbiorowego. Transport taki musi zapewnić bezpośredniość podróży dzięki zintegrowaniu różnych systemów komunikacji publicznej, odpowiednią częstotliwość połączeń oraz możliwość podróżowania różnymi środkami transportu bez potrzeby dokonywania za każdym razem kolejnych płatności za przejazd bez potrzeby nabywania tradycyjnego biletu papierowego.


Aktualna sytuacja
Obecnie na obszarze województwa pomorskiego usługi przewozowe w transporcie publicznym realizuje ponad stu przewoźników. Z uwagi na stosowanie przez organizatorów transportu publicznego oraz operatorów/przewoźników własnych, nieskoordynowanych wzajemnie systemów i taryf biletowych, przejazd transportem publicznym w województwie, a szczególnie w aglomeracji trójmiejskiej jest niezmiernie utrudniony. Wymaga on od pasażera znajomości systemów płatności i taryf poszczególnych przewoźników. W efekcie następuje spadek atrakcyjności i wykorzystania środków komunikacji publicznej i wzrost ilości pojazdów komunikacji indywidualnej, przenoszący się na wzrost kongestii na drogach oraz wzrost kosztów utrzymania dróg, a także konieczność wydatkowania coraz większych środków na inwestycje drogowe. Przekłada się to na obniżenie środowiskowych warunków życia w regionie.

Cel strategiczny
Celem strategicznym utworzenia Platformy Zintegrowanych Usług Mobilności jest zwiększenie strumieni pasażerów w transporcie publicznym w województwie pomorskim.
Wzrost efektywności transportu publicznego poprzez zwiększenie strumienia pasażerów w komunikacji miejskiej, pociągach SKM i Przewozów Regionalnych poprzez zintegrowanie systemu poboru opłat na styku kolej regionalna – miejski transport publiczny.

Cele szczegółowe projektu z perspektywy poszczególnych interesariuszy
Pasażer
⦁ Obniżenie kosztów podróży rozliczanych w systemie optymalizującym opłaty za przejazd.
⦁ Podniesienie standardu usług komunikacyjnych, ułatwienie korzystania z transportu publicznego.
⦁ Uproszczenie procedur realizacji opłat za przejazdy.
⦁ Zniesienie konieczności posiadania gotówki.
⦁ Obniżenie kosztów zakupu nośnika płatności.

Organizatorzy transportu
⦁ Podniesienie rentowności oraz efektywności oferty organizatorów systemów komunikacji.
⦁ Wzrost efektywności ekonomicznej dopłat do regionalnego transportu.
⦁ Zautomatyzowanie i uszczelnienie systemu rozliczania dopłat dla operatorów przewozów z tytułu honorowania ulg ustawowych.
⦁ Zautomatyzowanie i uszczelnienie systemu rozliczania innych dopłat dla operatorów przewozów.
⦁ Optymalizacja układu tras komunikacyjnych województwa pomorskiego.
⦁ Precyzyjne i automatyczne rozliczanie wpływów i kosztów.
⦁ Możliwość zachowania autonomicznych taryf poszczególnych organizatorów.
⦁ Możliwość wprowadzania rozwiązań taryfowych, służących zmniejszeniu kongestii na drogach w objętych ochroną środowiskową obszarach woj. pomorskiego – np. Półwysep Helski.

Operatorzy transportu
⦁ Automatyzacja rozliczania usług przewozowych, precyzyjne rozliczanie przychodów z opłat za przejazdy pasażerskie pomiędzy poszczególnymi organizatorami i operatorami przewozów.
⦁ Umożliwienie pozyskiwania danych dotyczących przewozów i wykorzystywania tych danych przez poszczególnych organizatorów i operatorów przewozów.
⦁ Optymalizacja układu tras komunikacyjnych województwa pomorskiego
⦁ Kontrola bieżąca pracy taboru, jego zapełnienia, optymalizacja w czasie rzeczywistym organizacji przewozów na postawie analizy danych o faktycznym obciążeniu lokalnych linii komunikacyjnych.
⦁ Planowanie strategiczne transportu na podstawie szczegółowych raportów z analiz przewozów.

Termin wdrożenia i uruchomienia PZUM
InnoBaltica planuje uruchomienie systemu na w 2020 roku. Będzie ono jednak poprzedzone wdrożeniami pilotażowymi, które rozpoczną się jeszcze w 2018 roku